Terug naar overzicht

Roerom

1/09/2008 - Thuiskomen bij eigen erfgoed

Verschenen op 1 september 2008.

Geert Kimpen van toneel naar spiritueel schrijver

Na de geboorte van zijn dochtertje schreef hij een brief aan God en kreeg antwoord. Zo werd een katholiek jongetje uit Antwerpen van toneelregisseur uiteindelijk toch schrijver en vond hij gelukkig zijn droom terug, want 'hoe kun je je kind voorhouden dat ze haar droom moet volgen, wanneer je dat zelf niet doet?' Een gesprek met Geert Kimpen, die grote bekendheid kreeg door zijn boek De Kabbalist, dat inmiddels in vijftien talen is vertaald. Deze maand verschijnt zijn tweede roman, getiteld De geheime Newton.

Door Franck Ploum

Geert Kimpen (1965) groeide op in Vlaanderen. Zijn katholieke jeugd was later een bron van inspiratie, maar in eerste instantie leverde het de nodige ellende op. 'Ik ging naar de katholieke jongensschool, een rijke voedingsbodem voor frustratie en leed. Je moet je voorstellen dat je in je pubertijd geen contact had met het andere geslacht. Er ontstaat een tegennatuurlijke situatie met alleen jongens. Vrouwen groeiden uit tot godinnen en normaal contact was onmogelijk. Kwam je in je vrije tijd een keer in contact met een meisje, dan kon je alleen maar blozend en stotterend op je knieën vallen en haar voeten kussen. Normale omgang was onmogelijk en dat was zeer frustrerend.' Kimpen herinnerd zich nog de eerste vrouwelijke stagiaire die de school binnenkwam. 'Het moet voor haar verschrikkelijk zijn geweest. Aangestaard worden door de hele school, de hormonen gierden door de gangen, het gebouw ontplofte zowat.'

Fascinatie

Opgroeien in de Vlaamse katholieke wereld van die tijd had echter ook een andere kant. 'Ik was gefascineerd door de mis. De rituelen, de gewaden, de mysterieuze woorden. Dat hele sacrale vond ik prachtig. Ook het idee dat je het leven met elkaar viert, dat is iets dat ik mijn hele leven al meedraag, ook in de keuze voor het theater.' Al tijdens zijn middelbare school besloot hij om bij een theatergezelschap te gaan. 'Ik moet eerlijk zeggen dat het werkelijke motief ingegeven werd door het feit dat theaterscholen gemengd waren. Het was de mogelijkheid om met meisjes in contact te komen. Maar diep daaronder speelde mijn fascinatie voor de mis een belangrijke rol, theater en liturgie liggen heel dicht bij elkaar.'

Eigen theatergezelschap

Op z'n 25e verhuisde Kimpen naar Nederland, om in Amsterdam aan de Hogeschool voor de kunsten de regieopleiding te gaan volgen. 'Ik wilde theaterregisseur worden, maar wilde niet zo maar theater gaan maken. Net zo als liturgie reikt naar het heilige, het goddelijke, zo moet theater dat volgens mij ook doen. Mijn ambitie is nooit geweest om zomaar iets banaals te maken, maar met het publiek iets te vieren, ze op te tillen uit het dagelijkse en oppervlakkige leven.' Hij richtte een eigen theatergezelschap op, met de bedoeling om eigenzinnig toneel te brengen. 'Met het Belgisch Toneel Amsterdam, wilden we iets anders bieden dan het gangbare. Al snel vond ik anderen die ook de gevestigde opvattingen wilden doorbreken. Samen met mensen als Isa Hoes, Marc-Marie Huijbregts en Antonie Kamerling heb ik verschillende voorstellingen gemaakt.'

Volg je droom

Naast zijn liefde voor toneel en theater, koesterde Kimpen ook al jaren de droom om schrijver te worden. Maar door zijn zeer succesvolle carrière als regisseur raakte die droom steeds meer op de achtergrond. Wel schreef hij voor theater, cabaret en televisie en had hij ook enkele columns. De geboorte van zijn dochtertje Zonneke veranderde echter alles. 'Ik kreeg haar in handen en ze had zo'n blik van wijsheid, dat ik dacht: ik heb haar niets te leren. Ik kan alleen maar hopen dat ze haar dromen, haar passie volgt. Maar hoe kan ik mijn kind voorhouden dat ze haar hart moet volgen, terwijl ik het zelf niet doe?' Kimpen belde alle opdrachten af en stopte met onmiddellijke ingang met zijn werk. 'Als ik het nu niet doe, doe ik het nooit meer, ik kan alleen een goede vader zijn, wanneer ik zelf leef wat ik wil meegeven aan mijn kind. Die gedachte hielp me om zo radicaal te stoppen en een onzekere toekomst zonder inkomen tegemoet te gaan. Ik besloot een brief aan God te schrijven.'

Alles loslaten

Een brief aan God zal voor veel mensen niet de eerste stap zijn na een radicale keuze, maar voor Kimpen was dit de enige manier om helder te krijgen welke kant hij op moest. 'Spiritualiteit is altijd een soort constante in mijn leven geweest. Natuurlijk heb ik me een hele periode verzet en gerevolteerd tegen het katholicisme, maar altijd vanuit liefde. Ik ben mijn hele leven blijven zoeken naar God. Ik heb me overal in verdiept en allerlei cursussen gedaan, van Wika tot Oosterse spiritualiteit en Boeddhisme, maar uiteindelijk kon niets mijn hart echt raken. Ik werd nooit echt gegrepen.  Ik was moe geshopt en wilde weten welke kant ik op moest met mijn leven en met mijn werk. Vandaar dus een brief aan God, met de vraag: zeg het maar, ik ben bereid alles los te laten en alles te doen, maar laat me op de een of andere manier weten welke kant ik op moet.'  

Thuiskomen

De dag na de brief ontving Kimpen een e-mail van een onbekende. 'Ik opende mijn mailbox en er zat een bericht bij van een Kabbalaleraar. Ik kende hem niet, had nog nooit van hem gehoord, maar hij nodigde me uit om bij hem cursus te komen volgen.' Kabbala is de analyse van de Thora (de eerste vijf boeken van het Oude Testament), niet op letterlijke tekst of verhaal, maar door onder de tekst te gaan zoeken naar de diepere betekenislagen. 'Ik besloot te gaan en de eerste weken snapte ik er niets van. Wat doe ik hier, dacht ik. Het was zo ingewikkeld, maar langzaam druppelde het toch binnen en kregen woorden betekenis. De boeken en verhalen kwamen tot leven, de uitleg was zo fris en openend. Letter voor letter, alles klopte en ik besefte dat alleen God dit geschreven kon hebben. Ik kwam thuis op mijn eigen erfgoed, bij mijn eigen achtergrond.'

Ik toch niet?

Tijdens een van de cursusdagen vertelde de Kabbalaleraar over twee Kabbalisten uit de 16e eeuw. De verhalen waren schitterend en het unieke materiaal over deze twee mensen waren in zijn bezit. 'Op een gegeven moment zei hij dat er iemand in de ruimte aanwezig was die iets met dit materiaal zou gaan doen. Ik schrok en vroeg me af of hij mij bedoelde. Tegelijk voelde ik schaamte vanwege de gedachte, want wie was ik dat ik dacht dat het over mij ging. Met schroom stapte ik na de les op hem af en vroeg of hij mij bedoelde. Ik kreeg geen antwoord.' Een paar dagen later ontving Kimpen de aantekeningen en het unieke materiaal. De bestudering van het materiaal resulteerde in zijn eerste roman De Kabbalist. Een boek over Chaim Vital, een jongeman die de geheimen van de bijbel onthulde en moest kiezen tussen ultieme liefde of ultieme wijsheid.

Egoïsme

Kimpen bleef zeven maanden bij de Kabbaladocent in de leer. Vanaf dat moment ging hij zichzelf erin verdiepen middels studie en lezen. 'Je kunt er je hele leven mee bezig blijven. Het is zo veelomvattend en zo voedend. Tegelijk is het ook heel confronterend, want uiteindelijk gaat het erom dat je de Thora tot de leidraad van je leven maakt. De centrale boodschap is dat je je naaste lief hebt als jezelf. Als je dat serieus neemt en wilt integreren in alles wat je doet en met alle consequenties, ontdek je pas hoe ver je daar nog van af staat. Je komt je eigen egoïsme tegen, je ontdekt hoe vaak je alleen maar met je eigen behoeften bezig bent en hoeveel contacten je aangaat om er zelf beter van te worden. Je krijgt er een dagtaak bij.' Kimpen vond inspiratie in de bijbelteksten, die voorheen erg ver van hem afstonden, nietszeggend waren. 'Ik heb vrede gevonden  op eigen grond. Ik heb de liefde ontdekt die onder de teksten verscholen ligt, ik heb de verhalen leren plaatsen dankzij de visie van de Kabbala, nu kunnen ze me inspireren.' 

Sabbat vieren

Ook rituelen spelen weer een belangrijke rol in zijn leven en in het leven van zijn gezin. Zo onderhouden ze de Sabbat en is er meer ruimte voor elkaars verhaal en voor het verhaal van vrienden. 'Ik was een workaholic, vrije dagen en tijd voor rust kende ik niet. Nu ontsteken we op vrijdagavond de kaarsen, maken we tijd om uitgebreid maaltijd te houden en naar elkaars verhaal te luisteren. Voor Zonneke is het 't hoogtepunt van de week. Op de sabbat nodigen we vrienden uit, eten samen en spreken over wat er in het leven echt toe doet. We praten niet over koetjes en kalfjes, maar stellen elkaar juist vragen over de zin van het leven, spiritualiteit en het waar maken van je dromen. Ik heb in heel wat missen gezeten met ongeïnspireerde priesters, die me niets te vertellen hadden. Ik zat de tijd gewoon uit. De zondag vond ik als kind vaak een kwelling. Nu verheug ik me op de dag dat ik een pas op de plaats kan en mag maken.' Een ander belangrijk verschil tussen de katholieke traditie waarin hij opgroeide en leven met de Thora vindt Kimpen de aandacht voor het vrouwelijke. 'De vrouwelijke kant van God, de vrouwelijke eigenschappen van God komen in de Thora sterk tot uitdrukking en dat vertaalt zich ook in de belangrijke rol van vrouwen in de rituelen en het leven. Dat vind ik echt een winstpunt ten opzichte van de traditie waarin ik zelf opgroeide.´

Newton

Tijdens zijn Kabbalastudie kwam Kimpen regelmatig de naam van de Engelse natuurwetenschapper Isaac Newton tegen. Aanvankelijk dacht hij dat deze er een beetje bijgesleept werd om het een en ander geloofwaardig te maken. Na verloop van tijd ging hij echter op onderzoek uit. 'Ik ben me in zijn leven en werk gaan verdiepen. Hij groeide van een kleine nietszeggende boerenjongen uit tot één van de grootste natuurwetenschappers die we ooit hebben gekend. Ik ontdekte dat de Kabbala voor hem inderdaad een grote bron van inspiratie was. Enerzijds was hij een man die over lijken ging en tegelijk heeft hij in zijn werk voortdurend relaties gelegd tussen spiritualiteit en wetenschap en hechtte hij grote waarde aan de religieuze aspecten van het leven.'

Boek

Uiteindelijk leverde het bestuderen van Newton genoeg materiaal op voor een nieuw boek. Maar het is zeker geen biografie geworden. 'Nee, ik ben naast schrijver met een spirituele inslag, vooral iemand die mensen een mooi verhaal wil vertellen. Dus net als bij mijn eerste boek is het ook nu een roman geworden, noem het een spirituele roman, waarin het leven van Newton verweven zit.´

Lezing en boek

Op 24 september zal het nieuwe boek van Geert Kimpen in de boekhandels liggen. Op dit moment werkt hij aan een lezing over het boek, zoals er ook een lezing is over De Kabbalist. Wie die ooit heeft bijgewoond weet dat Kimpen zijn theatertalent zeker niet verloren is. De openingsmanifestatie van de maand van de Spiritualiteit heeft op 1 november de primeur van de lezing over De geheime Newton. Kaarten hiervoor zijn te krijgen via www.maandvandespiritualiteit.nl

Geert Kimpen, De geheime Newton
Uitgever Arbeiderspers
ISBN 9789029566643
Paperback - 420 pagina´s
Prijs 18,95 euro 
Verschijnt 24 september 2008

TOP