Tekst en Fotografie: Margon van den Berg
BODEGRAVEN - De ontstaansgeschiedenis van 'De Kabbalist' is even mooi en ontroerend als het boek zelf. Geert Kimpen schreef een boek met een spirituele boodschap, die moeiteloos tot je doordringt. Zelfs als je het oppervlakkig leest als een (deels) waar gebeurd verhaal. Dit boek verdient een even wijde verspreiding als de Celestijnse Belofte, dat begin jaren negentig een onverwacht breed lezerspubliek bereikte.
'De Kabbalist' is een boek van wereldformaat met fluisterzachte lessen, dat al binnen veertien dagen zijn tweede druk bereikte. De rechten zijn inmiddels verkocht aan vier Scandinavische landen en de rest van de wereld doet er goed aan snel te volgen. Daar zetten twee Amerikaanse agenten hun schouders onder.
Het was de geboorte van zijn dochter Zonneke, waardoor Geert Kimpen zich de vraag stelde: Wat ga ik met mijn leven doen? Is de kost verdienen alles? Of kan ik in dit leven meer achterlaten?
Op dat moment, ruim drie jaar geleden, liep zijn carrière als toneelschrijver en regisseur meer dan goed. Toch rijpte het plan voor een boek. Het zou over God moeten gaan en over de grotere levensvragen, zoals is er leven na de dood en wat is onze taak als mens hier op aarde.
Op een avond in 2004 ging Geert Kimpen aan een weddenschap met God. Hij zette zich achter zijn computer en typte: 'Laat mij, niet vaagweg maar concreet, zien wie U bent. Alles wat er op mijn pad komt, zal ik zien als een knipoog van U. Mijn deel zal zijn dat ik een boek schrijf, dat de wereld ingaat.'
,,IJdel en hoogmoedig? Achteraf gezien natuurlijk wel. Maar Hij antwoordde gelijk al de volgende dag. Op de moderne, digitale manier. Zo wonderlijk. Ik ontving via een theater, waar ik eerder een voorstelling voor had gemaakt, een mailtje van de voor mij onbekende rabbi Michael-ben-pesach. De producent bleek een mailing te hebben gedaan naar een groot aantal adressen om op deze manier zijn voorstelling onder de aandacht te brengen. Blijkbaar ook naar een rabbi. Mijn naam als regisseur stond erbij.''
Ik ben kabbalaleraar, schreef rabbi Michael-ben-pesach aan Geert Kimpen. In jullie theatervoorstelling heb ik geen interesse, maar ik geef elke donderdagavond kabbalalessen in Amsterdam en ik wil u hiervoor graag uitnodigen.
Geert Kimpen ervoer het mailtje als de knipoog van God waarom hij had gevraagd. Over de Kabbala wist hij niets meer dan wat de gemiddelde mens weet: de joodse mystieke leer waarvan bekend is dat Madonna - en vele Hollywoodsterren met haar - door gegrepen werd.
Hij besloot op de uitnodiging in te gaan en ging naar Amsterdam. Hoewel Geert Kimpen onze hoofdstad op zijn duimpje kent, reed hij zich verloren. Bizar, vindt hij achteraf: ,,Alsof ik op de proef gesteld werd, of dit wel écht was wat ik wilde.''
Anderhalf uur te laat stapte hij een leslokaal binnen. Niemand zei iets en van wat er gezegd werd, begreep hij niet veel. ,,Ik had net zo goed kunnen aanschuiven bij een college over kwantum mechanica.'' Maar hij bleef en ging elke week naar Amsterdam terug. En elke keer zakte zijn concentratie, na twee, drie uur moeilijke Hebreeuwse namen, tot het nulpunt. Niemand had aandacht voor hem, niemand zei wat. Na de les reed Geert suf en duf terug naar Bodegraven, maar hetgeen er van de les was blijven hangen, kreeg naarmate hij huis naderde helderheid. Hij moest er zijn vrouw, de schrijfster Christine Pannebakker, tot diep in de nacht bijna euforisch over vertellen.
Geert Kimpen bleef een half jaar lang de lessen volgen. Van de dingen die hij gehoord had en waren blijven hangen, meer dan tien procent was het nooit, maakte hij notities. ,,Naast mijn werk als toneelschrijver en regisseur schreef ik elke maand een verhaal voor Koorddanser, een spiritueel maandblad. Na een maand of vijf verwerkte ik hetgeen ik bij die kabbalalessen had gehoord in een bijdrage aan dat tijdschrift. Dat artikel stuurde mijn kaballaleraar.''
Al die tijd had Geert Kimpen geen persoonlijk contact met rabbi Michael-ben-pesach gehad, maar de eerstvolgende les zei zijn kabbalaleraar, heel algemeen: ,,Er is een heel beroemde kabbalist uit de zestiende eeuw, Isaac Luria, wiens verhaal opgeschreven moet worden. Ik kan dat niet, maar er zit iemand in de klas die dat wél kan. En die dat zelfs moet doen. Als hij die missie op zich neemt, zal dat boek de wereld overgaan, zal het verfilmd worden en belangrijk zijn voor de mensheid.''
Binnen de les was deze opmerking een losse, volledig op zichzelf staande, opmerking. Geert Kimpen sprak de leraar na de les aan. ,,Bedoelde u mij?'' Rabbi Michael-ben-pesach glimlachte, maar antwoordde niet. Een paar dagen later vond Geert, zonder begeleidend schrijven, in zijn brievenbus een twintigtal A-4tjes met aantekeningen over Isaac Luria. Notities, anekdotes, historische feiten, maar dat alles heel summier. Ook Chaim Vital, de leerling van Isaac Luria - de belangrijkste rabbi die ooit geleefd heeft en voor joden even belangrijk is als Jezus voor christenen en Mohammed voor islamieten - werd genoemd.
"Ik zag er onmiddellijk een roman in en begon na lezing direct te schrijven. Aan twee regels had ik voldoende voor een hoofdstuk. Isaac Luria en Chaim Vital waren voor mij twee onbekende namen, maar ik kon moeiteloos over hen schrijven. Ook het stadje waar het verhaal zich afspeelt, Tsfat, zag ik zonder probleem voor me. Hoewel ik midden in mijn regiewerk zat en het bijzonder druk had, benutte ik elke vrije minuut om verder te schrijven. En zodra ik klaar was met een hoofdstuk, mailde ik het de rabbi. Hij reageerde positief en stimulerend.''
De ruwe versie, met als basis de twintig vellen van zijn Amsterdamse kabbalaleraar, was in twee maanden af. Geert besloot al zijn toneelwerkzaamheden te laten vallen om dit boek te schrijven. Hij week niet van zijn pad, ondanks alle lucratieve regieaanbiedingen, die hij op ander tijdstip nooit geweigerd zou hebben.
"Ik was nog nooit in Israël geweest, maar ik wilde Tsfat, de stad waar ik zo helder over kon schrijven, met eigen ogen zien. Alles klopte, ik had alleen de plek van de begraafplaats en het stadje omgedraaid.''
Tsfat is nog steeds het centrum van de kabbalisten: de joden die zich verdiepen in de mystieke leer van de Torah en er de diepere bedoeling van willen doorgronden. Geert Kimpen verbleef drie weken in deze stad in het Noorden van Israël. Hij verkende elke steeg en er was alleen maar herkenning. Alles bleek nog precies te zijn als vier eeuwen geleden.
Bij thuiskomst vond Geert opnieuw een pakketje op de deurmat. Het bevatte ditmaal een boek: 'De Kabbalist', geschreven door Michael ben-pesach. Met in het voorwoord: 'Met dank aan Geert Kimpen voor zijn taalkundige adviezen'.
,,Ik was geschokt. Vol inspiratie was ik teruggekomen met maar één doel: het schrijven van mijn boek. En het was er al. Met rabbi Michael ben-pesach als auteur lagen in het Centraal Boekhuis vijfduizend exemplaren gereed voor verzending.''
Geert Kimpen was totaal verbijsterd en vroeg zijn leraar: ,,Waarom doet u dit?'' Diens antwoord was in toon en woorden heel laconiek: ,,Ik heb dit boek geschreven. Jij was mijn hand, ik heb je geleid en mijn geest heeft jou geïnspireerd. De reden dat je hier kabaal overmaakt, is jouw ego. Jij moet leren onbaatzuchtig te geven, dat is wat ik je al die maanden heb willen leren.''
Het antwoord verwarde Geert. Had hij inderdaad niets van de kabbalalessen begrepen en was het noemen van zijn naam als auteur pure ijdelheid? ,,Maar ik herstelde me. De rabbi was onbetwist mijn inspiratiebron, maar ik was de auteur. Ik kon het toch echt niet anders zien. Met alle plezier wilde ik eventueel gewin of eer delen, maar ik kon onmogelijk alle credits weggeven.''
Rabbi Michael ben-pesach hield echter voet bij stuk en voerde allerlei kabbalistische argumenten op. Er was geen andere mogelijkheid dan het juridisch uit te vechten. Beiden namen een advocaat in de arm. ,,Er was aan mijn kant dubbele verbijstering. Wat ik in het hier en nu meemaakte, hadden de hoofdpersonen van mijn boek vierhonderd jaar geleden óók moeten doorstaan. Achteraf denk ik dat mijn leraar ons zag als een reïncarnatie van Chaim Vital en Isaac Luria, mijn beide hoofdpersonen.''
In september 2004 zou het kort geding plaatsvinden. Slechts enkele uren voordat hij op weg wilde gaan naar de rechtbank, kreeg Geert een telefoontje: Cliënt trekt zich terug en geeft toe niet de auteur te zijn. De boeken met op het kaft Michael ben-pesach als auteur werden vernietigd. ,,Achteraf zie ik wat gebeurd is als een zegen en ben ik de man eeuwig dankbaar, maar op dat moment stond alles op losse schroeven. Ik vroeg me zelfs af of ik er wel mee wilde doorgaan.''
Maar de breuk was een feit. Geert Kimpen stopte met het volgen van de kaballalessen. Een periode van zelfstudie brak aan. In strak regime volgden vele maanden van 's morgens lezen - vooral veel Engelstalig werk - en 's middags schrijven.
,,Ondanks de pijn die nog nadreunde, wist ik dat ik dit boek moest schrijven. Ik moest verder zonder leraar en mijn eigen weg zoeken.''
De kabbalafilosofen die in de eerste ruwe versie zaten, werden vlees. Bijna alle personages in De Kabbalist hebben bestaan of zijn een mix van bestaande personages. Slechts een paar bijfiguren zijn verzonnen om het verhaal lopend te maken.
,,Het is opmerkelijk hoeveel parallellen mijn boek heeft met die van mijn hoofdpersonages. Onder de naam Isaac Luria schreef Chaim Vital, die een hoge leeftijd bereikte, veel belangrijke kabbalaboeken.''
Voor Geert Kimpen is de kabbala de basisstroom voor zijn spirituele leven geworden. In het boek vind je de kabbalistische oerwijsheden die de vluchtigheid van het leven hebben losgelaten. Een korte samenvatting van de inhoud van het boek, waarin het levensechte verhaal verteld wordt van Chaim Vital, die als jongeman de geheimen van de Bijbel onthulde, daarbij te maken kreeg met plagiaat en verraad en moest kiezen tussen de ultieme liefde of de ultieme wijsheid, volstaat niet. Dan ga je voorbij aan wat er staat en wat je tot in het diepste van je ziel raakt. Want als alle mensen de boodschap die er in dit boek te lezen valt, integreren in hun zijn en er naar gaan leven, zou de mens en de mensheid de kracht in zichzelf kunnen vinden de wereld te verbeteren.
De wereld verbeteren is wellicht een uitgeholde term. Maar, zoals een lezeres Geert Kimpen schreef: ,,Het is niet naïef de wereld te willen verbeteren. Het is wél naïef niet het verband te zien hoe de wereld is en hoe jezelf bent.''
Aan de grens van een nieuwe tijd, waarin de mens op zoek gaat naar antwoorden, boorde Geert Kimpen zijn eigen wijsheid aan. Het is de wijsheid die ieder mens in zich heeft. De Kaballa heeft op alle grote vragen van de mensheid het antwoord en is in het laatste decennia herontdekt, wat in de tweede eeuw na Christus al werd voorspeld.
In haar kringen is Madonna niet de enige wereldster die gegrepen werd door de eeuwenoude wijsheden waar deze leer voor staat. Hollywood is al langere tijd in de ban van de kabbala. Maar deze wereldster is tot nu toe wél de enige van wie zeker is dat zij het boek van Geert Kimpen in haar bezit heeft. Toen Geert haar persoonlijk ontmoette in het kaballa centrum van Londen, overhandigde hij haar de Engelstalige versie van De Kabbalist. Met een glimlach bedankte Madonna Geert en drukte zijn boek tegen haar borsten. Geen half jaar later kwam haar cd 'Confessions on the dancefloor' uit met het nummer Isaac, de naam van de hoofdpersoon van de Kabbalist.
Op de website www.dekabbalist.nl is meer informatie te vinden over dit boek, dat in de komende tijd ongetwijfeld veel stof zal doen opwaaien.
Meer weten? Boekhandel Verwijs, Passage 39, Den Haag. Zaterdag 27 mei, 14 uur. Geert Kimpen spreekt over De Kabbalist.