De Kabbalist: van A tot Z

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Abel

Betekent in het Hebreeuws ‘Adem’ of ‘Vergankelijkheid’. Hij was de tweede zoon van Adam en Eva. Hij was schaaphoeder en werd gedood door zijn jaloerse broer Kaïn. Volgens de Midrasj had Abel de Sjechina aanschouwd toen hij zijn offer aan God bracht. Dit was een doodzonde en de reden dat hij door Kaïn, zijn broer, gedood werd.
Zie ook: Sjechina.

 

 

Abessinië

Abessinië is de oude naam voor Ethiopië. In de bijbel wordt Ethiopië Koesh genoemd.

 

 

 

 

 

Abiram

Personage geïnspireerd op de bijbelse figuur Abiram. Hij was één van de zonen van Eliab. Hij werkte mee aan de samenzwering tegen Mozes en Aaron zoals beschreven in Numeri, hoofdstuk 16, verzen 1 tot en met 27, en hoofdstuk 26, vers 9. Alle samenzweerders werden door de aarde verzwolgen in een aardbeving.
De scène waarin Itschak zich boos maakt op Abiram en zijn broer Datan, is één van de zeldzame overleveringen waarin Itschak zijn zachtaardigheid verliest.
Zie ook: Datan.

Aboe Siffien

Turkse gouverneur uit de 16de eeuw die bekend stond als tiran. Aboe Siffien betekent ‘vader van twee zwaarden’. De gouverneur gaf, volgens een overlevering, de doodstraf aan de Arabische boer die Schlomo Halevi vermoordde. Volgens de legende gaf Aboe Siffien de opdracht aan Chaim Vital om de verborgen Gihon bron in Jeruzalem op te zoeken en bloot te leggen. Volgens Itschak Luria was Aboe Siffien een reïncarnatie van de Assyrische koning Sanherib die leefde van 705 tot 681 voor Christus.
Zie ook Schlomo Halevi en Hammam esh-Shifa.

Abracadabra

Abracadabra, of in het Hebreeuws, Abbara Kedabra, betekent ‘vlucht heen gelijk deze woorden.’ Geschreven als ‘Abbara Kedabra’ betekent het ‘neem af als dit woord of formule’. Het woord werd triangelvormig opgeschreven op een stuk perkament en gedragen rond de nek als geneesmiddel tegen tandpijn, malaria en andere pijnen. De kwalen zouden langzaam verdwijnen zoals het woord zelf. Het was een zeer populaire amulet tijdens de grote pestplaag van 1665. Over de herkomst van het woord bestaan vele opvattingen. Het woord Abracadabra zou een verbastering kunnen zijn van Ha-brachah (zegening en vervloeking) en dabra, een Aramees woord voor pest. Volgens anderen stamt het woord van drie Hebreeuwse woorden; Ab, vader, Ben, zoon, en Acadsch, heilige geest. Nog anderen beweren dat het komt van abreq ad habra, Hebreeuws voor ‘werp je banbliksem, zelfs naar doden’.

Abraham - Bijbels

De eerste aartsvader met wie God het verbond sloot. Hij zou geboren zijn omstreeks 2166 voor Christus. Zijn verhaal wordt verteld in het bijbelboek Genesis, vanaf hoofdstuk 11. Volgens de Joodse traditie is hij de stichter van het monotheïsme. Abrahams vader zou afgodenbeelden hebben verkocht. De driejarige Abraham stelde deze in vraag en vernietigde ze. Zijn vrouw Sarah was onvruchtbaar en oud toen God haar beloofde dat ze een kind zou baren. Deze belofte maakte haar aan het lachen. Toch baarde ze nog op hoge leeftijd Izaak. Om Abrahams trouw te testen moest hij van God deze zoon opofferen. Maar net op tijd werd hij gered. Als beloning voor zijn trouw beloofde God dat het nageslacht van zijn zaad, net zo talrijk zou worden als de sterren. Abraham had bij zijn dienstmaagd Hagar nog een tweede zoon, Ismaël. Deze laatste zoon wordt beschouwd als de voorvader van de Arabieren. Abraham stichtte een school die onderricht gaf in de voorschriften van God. Men zegt ook dat Abraham de auteur is van Sefer Yetzirah, het boek van Creatie, één van de alleroudste basiswerken van de kabbala.
Zie ook: Arabier.

Abraham - Personage

Het personage Abraham is geïnspireerd op Abraham Ben Eliezer Ha-levi Berukhim. Abraham werd geboren in Marokko en stierf in Tsfat in 1593, zoals door Itschak voorspeld. Precies 22 jaar nadat Abraham de Shechina gezien had bij de Klaagmuur in Jeruzalem. Abraham was erg gedreven en fanatiek in zijn kabbala studie en een heel trouwe leerling van Itschak Luria. Zo had hij de gewoonte om rond middernacht door de straten van Tsfat te rennen en te roepen: "Sta op om Gods naam te eren, want de Shechina is in ballingschap. En ons heiligdom is vernietigd door vuur." Hij bleef staan roepen tot alle leerlingen wakker waren! Ook op Sjabbat avond liep hij al lang van tevoren door de straten om iedereen aan te manen de winkels te sluiten. Iedereen moest zich voorbereiden op het Sjabbatfeest. Toen Itschak de zonden op zijn voorhoofd las, vernederde hij zichzelf voor zijn personeel. Abraham stond bekend om zijn hang tot geseling. Hij riep mensen in de straten op hem te volgen naar de synagoge en daar mochten ze hem bekogelen met vuistdikke stenen. Vaak rolde hij zich in een bed van netels en overtuigde de mensen om hetzelfde te doen. Abraham schreef een klein boekje, Tiqqunei Shabbat, de Regels van de Sjabbat, dat grote invloed verwierf. Daarnaast verzamelde hij teksten van de Zohar die in Tsfat circuleerde maar niet opgenomen waren in de gedrukte versie. Deze teksten werden later gepubliceerd onder de naam ‘Nieuwe Zohar’.

Adam

Adam komt van het woord Adama dat ‘grond’ betekent. Na het bijten in de verboden appel verviel Adam, volgens de Zohar, in een lange depressie, of ‘scheiding van het licht’. "Adam had 130 jaar lang gemeenschap met vrouwelijke geesten, tot Naämah kwam. Vanwege haar schoonheid bracht ze de zonen van Elohim, Aza en Azaël op het slechte pad. Ze baarde hun allerlei nieuwe klipot, afstammelingen van Lilith. Van hen uit verspreidden kwade geesten en demonen zich over de hele wereld. Zij zwerven rond in de nacht. Als ze mannen aantreffen die alleen slapen in hun eigen huis, blijven ze boven hen zweven. Ze klemmen zich aan hen vast, waarbij ze wellustige verlangens bij hen opwekken en kinderen bij hen krijgen."
Zie ook: Eva, Lilith.

Adam Kadmon

De oermens, geschapen naar het evenbeeld van God voor de schepping van de wereld. In zijn boek Parashat Bereshit betoogt Vital dat de man in dezelfde houding als Adam Kadmon bij zijn creatie moet liggen, wanneer hij de liefde bedrijft. "Zijn hoofd moet naar het Oosten gericht zijn, in overeenstemming met Da ‘at. Zijn voeten naar het Westen, in overeenstemming met Yesod. Zijn rechterhand zuidwaarts, in overeenstemming met Hesed. En zijn linkerhand noordwaarts, in overeenstemming met Gevurah. Dit was, is ons verteld, Adam ’s positie toen hij werd gecreëerd." Da ‘at, Yesod, Hesed en Gevurah verwijzen naar de Sefirot. Met Adam wordt hier Adam Kadmon bedoeld, een supernatuurlijk wezen dat God creëerde vóór hij de wereld schiep. Een ‘wezen’ met de eigenschappen van de tien sefirot.
Zie: Eva, Lilith en Sefirot.

Adrianopolis

Sultan Murad I veroverde in 1361 Adrianopolis (het huidige Edirne in Turkije) dat hij tot hoofdstad van het Ottomaanse rijk maakte.

 

 

 

 

Alchemie

Alchemie, of ‘al kimiya’ betekent, steen der wijzen. Het is een wetenschap die probeert onedele metalen om te zetten in goud, tegengiften te vinden voor vergiftigingen en elixers te maken waardoor men onsterfelijk wordt. Het alchemistisch werken beïnvloedt zowel de alchemist als de resultaten van zijn proefnemingen. Hoe meer hij gevorderd is, hoe beter de experimenten zullen lukken. Daarom is het maken van lood tot goud ook een metafoor voor het zuiveringsproces van de mens. Het verkrijgen van goud, of de steen der wijzen, wordt zo synoniem voor verlicht raken. Chaim Vital schreef één boek over alchemie dat niet gepubliceerd werd.
Zie ook: De Geheime Newton.

Allah

Allah is Arabisch voor God.

 

 

 

 

 

Alschich

Rabbi Alschich leefde van 1508 tot 1600. Hij schreef: "Torat Moshe", wat bekend staat als één van de beste commentaren ooit geschreven op de bijbel. Hij was een student van rechter Karo en leraar van Chaim Vital. Karo gaf Alschich de opdracht om Chaim extra aandacht te geven omdat die ooit een belangrijke leider zou worden.

 

Anna

Het personage Anna is ten dele geïnspireerd op een unieke vrouw in de Joodse geschiedenis; Francesa Sarah. Chaim Vital schreef over haar: "Er woont een heilige vrouw in Tsfat, Francesa Sarah, die visioenen ziet in wakende dromen en stemmen hoort. De meeste van haar voorspellingen zijn waar." Zij is de enige vrouw van wie bekend is dat ze de hulp van een engel kreeg om de toekomst te voorspellen. Zo zond ze een boodschap naar de wijze rabbi’s dat de stad om zou komen door een plaag. Het kon alleen vermeden worden indien ze zouden vasten, bidden en aan liefdadigheid geven. De rabbi’s gaven gehoor aan haar oproep en vaardigden een vastendag uit. Op die vastendag  kreeg Francesa Sarah het visioen dat een beroemde rabbi acht dagen later zou sterven als offer voor de zonden van de hele gemeenschap. Precies acht dagen later, stierf hij.

Arabier

Onder Arabieren worden mensen verstaan die het Arabisch als moedertaal hebben. Niet alle Arabieren zijn moslim. De Arabieren stammen net zoals de Joden af van Abraham (in het Arabisch: Ibrahim). Ibrahim stuurde zijn zoon Ismaël de woestijn in. Ismaël trok naar Mekka waar hij later met Ibrahim de Ka’aba herbouwde. Vrome moslims geloven dat zij afstammen van Ismaël, terwijl Joden geloven dat zij afstammen van zijn broer Izaak.
Zie ook: Abraham.

Ark (in synagoge)

Hechal in het Hebreeuws. In de heilige ark of gewijde kast, meestal tegen de oostelijke wand van de synagoog, worden de wetsrollen bewaard.

 

 

 

 

 

Ark des verbonds

De Ark des Verbonds is een houten kist bekleed met bladgoud. God gaf aan Mozes exacte aanwijzingen hoe de kist gemaakt moest worden (Exodus, Hoofdstuk 37). Het deksel, ook wel verzoendeksel genoemd, is van massief goud waarop twee cherubs staan die hun vleugels beschermend uitspreiden over de kist. Aan de kist waren gouden ringen voor de draagstokken die nooit verwijderd mochten worden. In de kist werd de wet bewaard. Boven het deksel van de ark verscheen de Shechina, de bruid van God, als een vuurgloed. De Ark had bij verkeerd gebruik een vernietigende werking en doodde vele mensen (zoals in Samuel, Hoofdstuk 6, verzen 5 tot 10). Ook werd ze als wapen ingezet bij de veldtochten van de Israëlieten. De Ark werd rond 955 voor Christus naar Jeruzalem gebracht door Koning David. Zijn zoon Koning Salomo liet een tempel voor de Ark bouwen waarin hij haar plaatste in het Heiligste der Heiligen. Eenmaal per jaar bracht de hogepriester een zoenoffer door bloed van een onschuldig lam op het verzoendeksel te sprenkelen. In de Babylonische Talmoed staat dat de Ark des Verbonds in een onderaardse kamer, onder het Heiligste der Heiligen is verborgen.
Zie ook Sjechina, Heiligste der Heiligen, Heilige Maria van Zion, Jordaan en Jericho.

Ark van Noach

Noach bouwde dit vaartuig volgens precieze aanwijzingen van God. Toen de zondvloed naderde liet Noach op aanwijzing van God van alle reine dieren zeven mannetjes en zeven vrouwtjes naar de Ark komen en van de onreine dieren slechts één stel. Noach en zijn gezin gingen aan boord en na veertien maanden was de aarde weer opgedroogd. De ark was in de bergen blijven steken. Mogelijk in het gebergte Ararat, aan de oostgrens van Turkije. De regenboog die verscheen na de zondvloed zou Newton geïnspireerd hebben tot zijn kleurentheorie. God gaf aan Noach zeven Noachidische geboden waaraan niet-Joden zich moesten houden. Joden zelf kregen 613 ge- en verboden.

Assyriers

De Assyriers waren een rijk volk. Hun land tussen Tigris en Eufraat, ook bekend als Mesopotamië, wordt de bakermat van onze beschaving genoemd. Zij zijn onder meer uitvinders van het wiel en het spijkerschrift. Zij ontwikkelden muziek, astronomie, landbouw en bouwtechniek. Ze vormden de eerste staat omstreeks 2900 voor Christus. In 722 voor Christus veroverden de Assyriers, onder leiding van Shalmanesar V, Samaria, de hoofdstad van het stammenrijk Israël. Shalmanesar stierf tijdens het beleg maar zijn zoon Sargon II nam de leiding over. De Assyriers verplaatsten steeds hun hoofdstad tijdens hun veroveringstochten zodat ze niet zolang hoefden te reizen. Ze verplaatsten de volkeren die ze hadden overwonnen naar een ander gebied. Zo verbanden ze tien van de twaalf Joodse stammen van het grondgebied.

Axum

Aksum of Axum is een stad in het uiterste noorden van Ethiopië, niet ver van de grens met Eritrea. In de stad bevinden zich nog de ruines van het paleis van de Koningin van Sheba.

 

 

 

Azarius

Azarius was de oudste zoon van de Hogepriester van Jeruzalem, Zodok, ten tijde van Koning Salomo. Volgens de Ethiopische geschiedschrijving plaatste Azarius een replica ark in het Heiligste der Heiligen en nam de echte Ark des Verbonds mee naar Abessinië  toen hij daar tezamen met alle zonen van hovelingen naar toe werd gezonden.