Rabbi Loew

De inspiratie voor de roman 'Rachel, of het mysterie van de liefde', vond ik toen ik in het boek 'God, sex and kabbala' van rabbi Allen S. Maller de legende 'The golem of Rabbi Loew' las. Niet zozeer het gegeven van de golem trok me aan, maar het meisje Rachel en haar verhaal dat met deze legende verweven is.
Ik dook in de rijke verhalenschat die er bestaat rond Rabbi Loew. Hij is één van de meest gewaardeerde kabbalistische rabbi's die geleefd hebben, en heeft prachtige inzichten nagelaten. Het meest bekend werd hij als schepper van de golem. Maar ook zonder golem blijft rabbi Loew een inspirerende en markante man uit de joodse geschiedenis.

"Seks is een van de meest glorieuze ervaringen die een mens kan hebben. Ons seksleven is heilig. Net zoals lachen, spelen en vreugde heilig zijn. Het is een spiegeling van de kracht die het universum levend houdt. Niets van wat God geschapen heeft kan lelijk of beschamend zijn. Dus ook seks niet. Wanneer een man en een vrouw verenigd zijn in de geest van heiligheid en puurheid, dan is God aanwezig bij hun liefdesspel. De seksuele daad is een reflectie van het universele ritme van alles wat bestaat."
– Rabbi Loew

Korte levensloop

Rabbi Loew werd geboren in de rijnvallei bij Worms in 1512. In 1544 trouwde hij met de toen 28 jarige Perle, de dochter van een rijke koopman die failliet ging en daardoor de bruidschat niet kon betalen. Loew wachtte geduldig tot het rad der fortuin weer gunstig was.

"Het is belangrijk dat de mens werkt voor zijn economische zekerheid. Dat is iets anders dan streven naar rijkdom. Maar het is essentieel om ervoor te zorgen dat je familie comfortabel kan leven, omdat de meeste familieruzies hun wortel vinden in geldgebrek."
– Rabbi Loew

Zijn vrouw Perle werkte jarenlang in een bakker. Later deed ze de boekhouding voor de synagoge. Loew en Perle kregen zes dochters en één zoon, Betzalel (vernoemd naar Loew's vader).

"De hoogste betekenis van het huwelijk is de liefde en het gezelschap dat man en vrouw aan elkaar schenken. Het mannelijke en vrouwelijke zijn de wezenlijke elementen die je overal in de natuur en het universum terug vindt. Een vrouw maakt het leven van een man compleet. Daarom is een scheiding te vergelijken met een moord. De twee die één zijn geworden, ontdoen zich van dit eengemaakte wezen. Een complete persoon is een man en een vrouw die verenigd zijn in het harmonieuze leven van een huwelijk."
– Rabbi Loew

In 1553 werd Loew de hoofd rabbi van Nicolsberg, in Moravia, waar hij twintig jaar lang woonde en werkte. Hij ergert zich aan de gewoonte van de gemeente van Nicolsberg om te praten tijdens de synagogendiensten, en het drinken van niet koosjere wijn. Gedurende twee perioden woonde hij in Praag, namelijk van 1573, toen hij rabbi van Praag werd tot 1584 en van 1597 tot 1609.

Loew bestudeerde intens de Zohar, de 'bijbel' van de kabbalisten, en vele andere esoterische literatuur. Daar waar de Talmoed hem geen concrete antwoorden kon geven over God, en hoe we God kunnen vinden, vond hij in deze teksten wel de antwoorden die hij zocht. Antwoorden over waarom we hier zijn, en wat onze bestemming is, vragen over God die zowel verborgen was, als dichtbij, en vragen over het universum.

"Het is de opdracht van de mens om zijn persoonlijke leven tot een staat van volmaaktheid te brengen. In de eerste plaats moet hij zijn relatie met god perfectioneren, daarnaast moet hij de relatie met zijn medemensen en de wereld om hem heen tot volmaaktheid brengen. Dit is het opwaartse pad waarbij een mens tot de vervulling komt van het hoogst haalbare in het leven."
– Rabbi Loew

Loew deelde zijn inzichten die hij in zijn kabbalistische studie verwierf, zowel in zijn geschriften als mondeling. Dit werd hem niet in dank afgenomen, omdat het de mensen in verwarring bracht.

"De waardigheid van een ander mens respecteren betekent altijd vermijden dat je iemand in verlegenheid brengt, kwetst of dat je zijn reputatie in de wereld beschadigd. Geroddel dat iemands reputatie ondermijnt, of de spot drijven met iemands karakter of kleine kantjes, is een van de grootste zonden die je kunt begaan. Wat een mens zegt, reflecteert zijn karakter, zoals het fruit van een boom, de kwaliteit van een boom reflecteert"
- Rabbi Loew

Loew had grote interesse in de geschiedenis van de aarde, en was erg geïnteresseerd in astronomie en astrologie. Hij was bevriend met de astronoom Tycho Brahe die in Praag leefde van 1599 tot 1601.

"Het is onze plicht als mens om alles te onderzoeken wat ons tot een beter begrip en inzicht brengt over de werking van de natuur, omdat we daardoor beter de goddelijke oorsprong begrijpen. Het maakt niet uit of die grote geheimen van het universum door wel- of niet joden ontraadseld worden, want alle mensen vinden hun oorsprong in het goddelijke."
– Rabbi Loew

In 1592 vond er een historische ontmoeting plaats tussen rabbi Loew en Keizer Rudolf. Deze ontmoeting werd al snel het onderwerp van talrijke legenden. Mogelijk inviteerde de keizer hem om meer te weten over de kabbala, gezien Rudolfs grote interesse in 'occulte' onderwerpen.

"Ik weiger te geloven dat diepe inzichten en succes alleen weggelegd zijn voor enkele uitverkorenen. Het zou misdadig zijn als de meeste mensen tot hun dood in onwetendheid zouden moeten leven van de grote levenswetten. Het kan niet zo zijn dat deze hele wereld geschapen werd voor een kleine minderheid van uitverkorenen."
– Rabbi Loew

Anderen speculeren dat Loew tijdens de ontmoeting met de keizer ervoor gezorgd heeft dat de joden in Praag mochten blijven wonen, ondanks de druk van de katholieken om ze uit de stad te verbannen. Zo werden in 1559 bijvoorbeeld alle Hebreeuwse boeken in Praag in beslag genomen en onderzocht of er anti Christelijke propaganda instond. En in 1599 werd de Talmoed openlijk verbrand.

"Wanneer je iemand anders haat, dan haat je ook God, omdat hij hem gemaakt heeft. Het respect dat je aan je naaste geeft, is daarom tegelijkertijd het respect dat je God betuigt."
– Rabbi Loew

De enige getuige die iets over de ontmoeting tussen Loew en Rudolf schreef was de geleerde David Gans. Hij verklaart dat de keizer met Loew praatte over de aarde en het universum, maar dat het de keizers' uitdrukkelijke wens was dat de gedetailleerde inhoud nooit bekend zou worden.

"Wetenschap is een waardevol instrument om het universum te leren begrijpen, maar daar houdt het belang ook op. Het kan de feiten beschrijven, de werking in kaart brengen, het kan beschrijven wat is. Maar het kan ons geen antwoord geven op de diepere raadsels in ons hart. Het kan ons geen zin of betekenis geven aan ons leven."
– Rabbi Loew

In 1602 werd Loew, tezamen met enkele andere joden gearresteerd, omdat er een jood beschuldigd werd van moord, en werden alle synagogen van Praag gesloten. Uiteindelijk kwam hij mits betaling van een hoge borgsom weer vrij.

"Verkeerde opvattingen van vandaag, kan de waarheid van morgen zijn, en de waarheid van vandaag, kan morgen een misvatting blijken te zijn."
– Rabbi Loew

Rabbi Loew stierf op hoge leeftijd in 1609. Tien jaar later stierf zijn vrouw Perle en werd ze naast haar man begraven. Hij vond zijn laatste rustplaats op de Oude Joodse Begraafplaats van de Praagse wijk Josefov.
Hij werd bekend als de 'Maharal van Praag', een acroniem voor 'Onze leraar rabbijn Loew'. In zijn stoel in de OudNieuw Synagoge in Praag, is na zijn dood uit respect nooit een andere rabbi gaan zitten.

Enkele ideeën en opvattingen van Rabbi Loew

"Alles in de schepping hangt af van de mens, omdat alles geschapen werd ten dienste van de mens. Als de mens niet zijn verantwoordelijkheid opneemt om zijn missie te leven, wordt al het geschapene dat hem omringt, leeg en waardeloos."

"Een mens moet altijd naar perfectie streven, want dat is de natuur. Men moet altijd zijn eigen limieten opzoeken. Dit instinct wordt gedreven door de rusteloosheid van de mens".

"Ieder schepsel heeft zijn doel, zijn functie in het vervullen van Gods plan. Ieder mens maakt op zijn eigen manier het universum compleet".

"Wanneer we er vanuit gaan dat alles door het goddelijke is geschapen, dan is in alles wat we op aarde tegen komen, de ziel van god gereflecteerd. Alles glanst van harmonie en eenheid. Daarom moet ook ons eigen leven wijsheid en goedheid uitstralen om een reflectie te zijn van het goddelijke".

"Wanneer we iedere schepsel veroordelen vanuit zijn eigen standpunt, zonder in ogenschouw te nemen dat ieder schepsel een deel is van het gehele goddelijke plan waarin ieder zijn rol en deel heeft te vervullen, dan zien we alleen maar diversiteit en afgescheidenheid. Dan zien we alleen maar een overvloed van schepselen die strijden en lijden zonder reden. Maar wanneer we kijken vanuit het standpunt van God zien we dat alles en iedereen in één geheel harmonieus model past".
- Rabbi Loew

TOP